Akupunktura jest starożytną chińską techniką medyczną, która służy do uśmierzania bólu, leczenia chorób i poprawy ogólnego stanu zdrowia. Nazwa akupunktura, wprowadzona przez Francuzów w XVII wieku, pochodzi od łacińskich słów acus – igła i punctum, puncture – punkt, nakłuwanie. Metoda ta polega na nakłuwaniu w celach leczniczych określonych miejsc na ciele człowieka, zwanych punktami akupunkturowymi. W tym celu korzysta się z igieł ze stali nierdzewnej, które wkłuwa się na głębokość od kilku mm do kilku cm na czas od kilku sekund do kilkudziesięciu minut.
Początki akupunktury i jej historia w Chinach
Początki akupunktury sięgają 6-4 tys. lat p.n.e., a jej korzenie znajdują się w Chinach. Pierwsze wzmianki opierają się na legendzie, że jeden z poddanych mitycznego cesarza Fu-Si, cierpiący na chroniczne bóle głowy, przypadkowo uderzył się w nogę i ból ustąpił. W momencie, gdy cesarz dowiedział się o tych praktykach, nakazał uderzenie kamieniem zastąpić nakłuwaniem kamienną igłą. Z kolei w XXV wieku p.n.e., za panowania cesarza HuangTi, kamienne igły zastąpiono metalowymi.
Najstarszym zachowanym dokumentem dotyczącym akupunktury jest dzieło Huangdi nei-jing, zwane również Kanonem Medycyny Żółtego Cesarza. Zostało ono napisane przez grupę chińskich lekarzy pomiędzy 475 a 221 rokiem p.n.e. i liczy osiemnaście tomów. Druga jego część zawiera wskazania i przeciwwskazania do leczenia akupunkturą, ale także opis technik i wyników leczenia. Podczas wykopalisk archeologicznych w Chinach odkrywa się kolejne przedmioty świadczące o tym, że już lata 1450-105 p.n.e. były okresem wielkiego rozwoju akupunktury. W III wieku n.e. lekarz Huang-Fou-mi zebrał natomiast informacje i opisał ją w książce zatytułowanej Kia-yi-king (O akupunkturze i przyżeganiu). Publikacja ta jest najobszerniejszą pozycją na temat akupunktury, składającą się z dwunastu tomów.
Historia akupunktury w kolejnych wiekach
W czasach dynastii Tang (618-907) akupunktura stała się samodzielną specjalnością medyczną, w cesarskim kolegium medycznym utworzono nawet poświęconą jej katedrę. W 1027 roku odlano natomiast z brązu dwa naturalnej wielkości modele postaci ludzkiej, nazwane Tong-jen. Na ich powierzchni zaznaczono dokładny przebieg kanałów energetycznych, z kolei na nich lokalizację 657 punktów akupunkturowych. Modeli tych przez setki lat używano do nauki akupunktury, która trwała siedem lat i kończyła się egzaminem.
Za dynastii Yuan i Ming (1368-1644) akupunkturę stosowano na równi z innymi metodami leczenia. Niestety, jej rozwój zahamowało dojściu do władzy mandżurskiej dynastii Tsing (1644-1912). Akupunkturę wówczas uznawano za metodę prymitywną, a lekarze sprzeciwiali się jej stosowaniu, ponieważ ich zdaniem jako metoda leczenia nie miała ona podstaw naukowych. Ostatecznie stosowania akupunktury zakazano i leczenie przy jej pomocy mogło odbywać się tylko w tajemnicy.
W 1949 roku, po powstaniu Chińskiej Republiki Ludowej, władze dążyły do połączenia tradycyjnej medycyny ludowej z europejską. W 1955 roku w tym celu otwarto w Pekinie Centralny Instytut Medycyny Tradycyjnej, który zajmuje się wszystkimi niekonwencjonalnymi metodami leczenia, w tym również akupunkturą. Aktualnie wykłada się ją praktycznie na każdym wydziale medycznym, a w instytucjach medycznych prowadzi się badania naukowe jej poświęcone. Z akupunktury korzysta się w placówkach ochrony zdrowia na równi z innymi metodami leczenia.
Akupunktura w Europie
W Europie autorem pierwszych wzmianek o akupunkturze był już w XII wieku Marco Polo. Jej prekursorem i propagatorem był jednak polski jezuita Michał Boym (1612-1659), syn osobistego lekarza króla Zygmunta III Wazy. Po wstąpieniu do zakonu jezuitów wyjechał on jako misjonarz do Chin, gdzie został doradcą cesarza Young-Li. Michał Boym przetłumaczył chińskie dzieła medyczne na łacinę, w tym również te poświęcone akupunkturze. Po dotarciu do Europy akupunktura stopniowo rozpowszechniła się w Holandii, Niemczech, Włoszech, Anglii i Rosji.
W 1934 roku francuski dyplomata G.S. Morant napisał podręcznik o teoretycznych podstawach i praktycznych zasadach akupunktury, który do dzisiaj jest jednym z podstawowych jej źródeł nauki. W 1972 roku odbył się w Brnie w Czechosłowacji międzynarodowy kongres poświęcony akupunkturze, na którym przedstawiono jedno z pierwszych badań dotyczących budowy punktu akupunkturowego. Z kolei rok później Królewskie Towarzystwo Lekarskie w Wielkiej Brytanii wydało pracę potwierdzającą skuteczność tej metody. Po jej opublikowaniu akupunktura zyskała akceptację jako cenna alternatywna metoda leczenia wielu chorób, w tym alergii. Światowa Organizacja Zdrowia w oficjalnym stanowisku uznała akupunkturę za metodę leczniczą i aktualnie stosują ją prawie wszystkie kraje europejskie.
Akupunktura w Polsce
W Polsce historia akupunktury jest stosunkowo krótka, ponieważ metodę tę zaczęto stosować dopiero w latach 70. ubiegłego wieku. Jej pionierami byli Zbigniew Garnuszewski i Bolesław Rutkowski. Pierwszy z nich, uznawany za ojca polskiej akupunktury Zbigniew Garnuszewski, w 1978 roku założył w Warszawie poradnię akupunktury, natomiast rok później zorganizował pierwszy jej kurs. Z kolei drugi z wymienionych, anestezjolog Bolesław Rutkowski, w 1972 roku zorganizował w Gliwicach poradnię leczenia bólu. Istnieje ona do dzisiaj i jako metodę leczenia stosuje głównie akupunkturę. W 1987 roku powołano ponadto do życia Polskie Towarzystwo Akupunktury.
Aktualnie praktycznie w każdym województwie istnieje poradnia lub gabinet akupunktury, natomiast polscy lekarze wchodzą w skład zarządów międzynarodowych towarzystw naukowych. Ich przykładem jest Międzynarodowe Towarzystwo Akupunktury Naukowej w Wiedniu i Światowa Federacja Towarzystw Akupunktury w Pekinie. Akupunkturę wykłada się na na kilku akademiach medycznych.
Zarezerwuj wizytę